Les 9 Alpha, Theta en Delta ritmes van je het brein

Alpha ritme, versnelling nummer 3
Herken je het, dat je een oplossing bedenkt voor een probleem waar je eerst niet op kon komen en dat deze ineens komt op een onbewaakt moment dat je er juist niet mee bezig was? Misschien stond je onder de douche of was je met iets bezig waar je niet bij nadacht.

Dit komt omdat je wakker en bewust bent maar je brein bevindt zich in een meer passieve staat. Het is een staat waarin we minder actief tot helemaal niet nadenken. De staat van mentale ontspanning, waarin juist de gedachten op hun beloop gaan. Meestal komen we hier in als we eenvoudig werk doen dat we automatisch kunnen uitvoeren in onze autopilot modus. In deze stand zijn we het meest creatief juist omdat we minder tot niet aan het controleren zijn. In deze staat staan we open voor input van buitenaf. We kunnen goed luisteren en zijn niet oordelend of kritisch maar open-minded in deze stand. Het brein trilt dan in het Alpha ritme en ik noem dit dan ook wel de stand van de ‘hond’. Immers een hond is er gewoon, deze luistert en oordeelt niet.

Technisch en neuronaal gezien zijn Alpha golven hersengolven gekenmerkt door een frequentie van tussen de 7,5 en de 12,5 hertz. Ze ontstaan door synchrone, samenhangende elektrische activiteit in de thalamus. De thalamus is het verbindingsstation in de hersenen. Hier wordt de informatiestroom tussen het perifere zenuwstelsel en de hogere lagen van de hersenen gecoördineerd. Onder andere speelt het een cruciale rol bij het overbrengen van informatie van de ogen naar de hersenen en vanuit deze hoedanigheid draagt het bij aan visuele informatieverwerking in het werkgeheugen.

α- en β-ritmes bij depressie
Veel studies hebben verschillen gevonden tussen depressieve patiënten en niet-depressieve personen met betrekking tot hun brein oscillaties. Hieruit blijkt dat de toegenomen sterkte van de α- en β-ritmen, evenals de toegenomen β-oscillaties, leiden tot asymmetrische α-ritmen in het voorste deel van de hersenen. Bovendien zien we een toename van zintuiglijke reacties. Wanneer dit gemeten wordt is dit een bijzonder nauwkeurige voorspeller of antidepressiva wel of niet aan zullen slaan. [György Buzsáki 2012]

Link naar depressie
Wetenschappers hebben ontdekt dat de hersengolfactiviteit van mensen die lijden aan een depressiestoornis verschillen van mensen zonder die aandoening. Depressieve personen vertoonden in een studie verhoogde α en β ritmekracht, vermeerderde β oscillaties, asymmetrische α oscillaties in de frontale kwabben van de hersenhelften en zintuiglijke reacties. Deze kennis kan bijdragen tot een betere behandeling van deze veel voorkomende en soms zelfs dodelijke ziekte. De huidige behandeling is namelijk voornamelijk gebaseerd op statistieken en trial-and-error. [György Buzsáki 2012].

Theta ritme, versnelling nummer 2
Wanneer we ons hoofd op het kussen leggen, in slaap vallen en de eerste droom komt op, dan bevinden we ons in de frequentie van Theta golven. Het is overigens ook het stadium vlak voordat we wakker worden. Het is een staat waarin we ons niet of nauwelijks bewust zijn van de omgeving maar ons brein wel uiterst actief is. In dit stadium zijn we relatief makkelijk wakker te maken. In deze stand ordenen we onze gedachten, creëren we onze helikopter view en ontwikkelen we onze intuïtie. Alle herinneringen, wensen en emoties worden met elkaar gecombineerd. Het is trouwens ook het stadium waar een persoon in kan komen als deze in diepe meditatie toestand verkeerd of wanneer iemand lucide dromen ervaart. Lucide betekent dat je droomt maar bewust bent dat je droomt. Het kan dus bewust zijn maar in de regel ben je hier gewoon lekker aan het slapen. Dit heet het Theta ritme en noem ik daarom de stand van de ‘adelaar’ vanwege de helikopterview die hier gecreëerd wordt.

Kijkend naar het brein blijkt het Theta ritme, dat gemiddeld tussen de 4-8 hertz ligt, ten grondslag te liggen aan de verwerking van geheugen, ruimtelijk leren en navigatie, motorische vaardigheden en cognitie. Het kan ook in iets hogere frequenties zitten (6-10 hertz) waarin we zien dat er sprake is van hippocampale theta golven. Er wordt dan duidelijk een beroep gedaan op de geheugen verwerkingscapaciteit ervan. De verbinding tussen Theta oscillaties in de hippocampus, mediale prefrontale cortex (mPFC) en amygdala wordt sterker nadat iemand aversief leert, en dit wordt weerspiegeld in het gedrag. [Gabrielle Girardeau 2021] Kijkend naar deze verbonden gebieden zien we dus dat het geheugen, het beslissingsbreingebied en ons emotionele centrum met elkaar communiceren. Wellicht dat hier een verklaring in gevonden kan worden voor het feit dat de Theta fase in belangrijke mate verantwoordelijk is voor het in balans brengen, lees: verlagen, van emoties. Met als belangrijkste emotie-verlaging die van angst. [Matthew Walker 2010]

Delta ritme, versnelling nummer 1
Wanneer een persoon dieper in slaap valt zien we de traagste golven van het spectrum verschijnen, de Delta golven. In dit stadium is iemand zeer moeilijk wakker te krijgen. Dromen is mogelijk maar komt niet meer dan 25% voor. Dit type hersengolven is zichtbaar tijdens de diepe slaap en wordt in verband gebracht met herstellende processen in het lichaam. In dit stadium gebeuren zelfs de meest belangrijke en magische processen voor de gezondheid, energie, kracht en groei. Het brein kan in deze staat vrij letterlijk elke cel in het lichaam opzoeken, onder de loep nemen, repareren, bijbouwen of ombrengen. In dit stadium werkt je brein aan het fundament van je vitaliteit en groei.

Deltagolven zijn zeer belangrijk voor de regulering van de hormoonproductie, de stofwisseling en het immuunsysteem. Studies tonen aan dat bij mensen die meer deltagolven kennen tijdens het slapen, hun concentratie en prestaties verbeteren. Deltagolven zijn ook betrokken bij de regulering en verlaging van het cortisolniveau, wat zou kunnen verklaren waarom dit stadium zo belangrijk is voor het verminderen van stress.

Alle informatie die overdag is opgevangen met alle zintuigen, wordt nu verwerkt. Alles waar je als persoon mee bezig bent geweest, op gefocust hebt en belangrijk gemaakt hebt overdag, is korte termijn geheugen geworden dat verwerkt dient te worden. In de delta fase maak je hier lange termijn geheugen van. Wat niet belangrijk was en geen focus heeft gehad, wat je niet hebt getraind en bestudeerd wordt dan niet geïmplementeerd of geleerd. Zo wordt potentieel geheugen ook weggehaald. “Use it or loose it” vindt nu plaats en focus op wat belangrijk is wordt hiermee bepaald. Dit geldt voor zowel je brein als je immuunsysteem. Je brein bouwt hier het fundament van het bestaan en benut haar oerinstincten en geheugen.[L. Besedovsky 2019] Deltagolven zijn hersengolven met een hoge amplitude en een frequentie tussen 0,5 en 4 hertz.