Les 7 Samenvatten

Een andere manier om jouw interesse te tonen, is door een samenvatting te maken van dat wat de cliënt heeft verteld. In een samenvatting geef je alleen de hoofdlijnen weer van hetgeen door de cliënt is verteld. Dat kan je doen in jouw eigen woorden. Het is echter aan te bevelen om dit te doen met gebruikmaking van de woorden die de cliënt heeft gebruikt. Hiermee voorkom je onduidelijkheden of discussies over de samenvatting die je hebt gemaakt. Woordkeuze is nu eenmaal behoorlijk persoonlijk en ligt vaak gevoelig. Verkeerd woordgebruik roept bij de ander al snel het gevoel op dat je hem/haar niet begrijpt of dat jij niet goed luistert.

Samenvatten is ook één van de belangrijkste regie-instrumenten bij het coachen.

Als je een samenvatting maakt biedt dit je de volgende opties:

• Je toetst of je het verhaal tot nu toe begrepen hebt. Tip hierbij: als je de rode draad in het verhaal kwijt bent geraakt, of als je de idee hebt dat de cliënt zelf ook niet meer weet waar het verhaal naar toe gaat, vraag dan aan de cliënt of hij/zij zelf het verhaal tot nu toe wil samenvatten.

• Jij bent aan het woord, niet de cliënt. Feitelijk onderbreek je het verhaal van de cliënt door het maken van een samenvatting. Dit kan een prettige onderbreking zijn voor jouw cliënt, hij/zij kan even een pauze nemen in het vertellen. Maar ook voor jou als jouw cliënt heel veel aan het woord is of veel onderwerpen tegelijkertijd aanhaalt waardoor je het overzicht verliest.

• Jij kunt het tempo enigszins uit het gesprek halen door langzamer te praten als je samenvat en door stiltes te laten vallen tijdens je samenvatting. Vooral als je een cliënt treft die heel snel denkt en spreekt, onderbreek je daarmee het tempo waarin het gesprek tot dan toe heeft plaatsgevonden. Vertragen dus, wat een voorwaarde is om meer te kunnen voelen.

• Als je alleen de hoofdlijnen van een gesprek weergeeft, ontdoe je het automatisch van allerlei details en zijwegen die tot dan toe veel aandacht krijgen. Je brengt het verhaal als het ware weer terug tot de essentie.

• Je kunt het verhaal terugsturen naar de hulpvraag. Dat doe je door in de samenvatting de relatie met de hulpvraag aan te geven. Of door na de samenvatting de vraag te stellen: “Wat is voor jou de relatie met de hulpvraag die je stelde aan het begin van het gesprek?”

Na een samenvatting stel je de zgn. ‘checkvraag’: “Klopt dit?” om na te gaan of je de boodschap goed hebt begrepen. Is dat niet het geval, dan geef je de cliënt de gelegenheid de samenvatting aan te vullen of te corrigeren.

Voorbeeld zinnen bij de start van een samenvatting:

•          “Als ik je goed heb begrepen, vind jij dat …”

•          “Je zegt dus dat …”

•          “Ik hoor je drie dingen zeggen: …”