Les 5 Groeien lichaam en brein
Slaap speelt, zoals blijkt uit onderzoek naar slaaptekort en slaapverlenging, een rol bij prestaties, ziekte, letsel, metabolisme, cognitie, geheugen, leren en stemming. Het is echter gebleken dat topsporters een slechtere kwaliteit en kwantiteit van slaap hebben dan de algemene bevolking. Dit is waarschijnlijk te wijten aan trainingstijden, wedstrijdstress/angst, spierpijn, cafeïnegebruik en reizen. Dit staat natuurlijk haaks op hun doel om het beste uit zichzelf te halen. Vitaliteit en optimale groei zijn daarvoor noodzakelijk. Belangrijk dan ook om hier dieper in te duiken waarom slapen nu zo belangrijk is voor de groei van lichaam en brein.
Als je wilt groeien, is slaap essentieel want tijdens je slaap en als gevolg van slapen:
- Herstellen spieren van de training
- Worden hormonen in balans gebracht
- Wordt geheugen geconsolideerd, opgeslagen en verwerkt
- Worden motorische vaardigheden ontwikkeld
- Wordt het vermogen om punten te scoren en tegelijkertijd fouten te beperken optimaal.
Sporters hebben baat bij slapen maar slapen slecht
Van topsporters is vastgesteld dat zij in vergelijking met de algemene bevolking een slechtere slaap hebben. De kwaliteit en de kwantiteit van de slaap zijn vaak slechter voor professionele sporters dan voor “gewone” mensen. De waarschijnlijke oorzaken zijn: trainen op vreemde uren, stress door wedstrijden, algemene angst, spierpijn en cafeïnegebruik/reisschema.
Sport beïnvloed dus slaap, maar ook en vooral is slaap van invloed op iemands herstelsnelheid, cel herstel en celgroei en dus op de algehele fitheid.
Slaap speelt dan ook juist een bijzonder belangrijke rol bij sportprestaties. Een goede nachtrust kan atleten helpen herstellen van vermoeidheid en hun cognitieve functie en stemming verbeteren. Allemaal factoren die de hun groei en prestaties zullen beïnvloeden.
Door de effecten van slaap(tekort) op sporters te begrijpen, kunnen coaches en trainers de slaapschema’s van hun sporters helpen te optimaliseren en hun prestaties te maximaliseren. [Shola L. Hanson 2017]
Velen werken overdag en de uren die hier buiten vallen worden benut voor eten, ontspannen en sporten. Vroeg opstaan om nog even te sporten en de dag lekker fit te starten komt veel voor. Ook later op de avond wordt de tijd veel benut om te sporten. Onze werkmaatschappij lijkt dan ook suboptimaal voor sporters te zijn ingericht.
Een van de meest succesvolle tennissers, Roger Federer, staat er bekend om dat hij wel 12 uur slaapt als hij wedstrijden tennist. Welke voordelen zou hij hiermee behalen?
Stress en kracht
Studies laten zien dat tijdens slaap lichaamscellen worden gerepareerd, weggenomen of nieuwe bijgebouwd. Hormonen worden weer in balans gebracht waardoor het lichaam oplaadt en iemand zich energiek voelt na een nacht slapen. Overdag wordt het stress hormoon cortisol opgestapeld. Tijdens slaap wordt cortisol juist afgebroken en ingeruild voor testosteron en groeihormoon. [Blerina Latifi 2018] Deze hormonen zijn essentieel om het lichaam te helpen herstellen van de training en spieren op te bouwen.
Salto’s leren
REM-slaap en dromen lijken een rol te spelen bij de ontwikkeling van motorische vaardigheden, zoals blijkt uit studies over trampolinespringen. Trampolinespringen leidt tot een verhoogde REM-slaapactiviteit, wat suggereert dat dromen kunnen bijdragen aan een betere en meer geautomatiseerde coördinatie en controle. [Bjorn Rasch 2012] Voor nu is het belangrijk te realiseren waarom slapen belangrijk is voor de neuronale en fysieke groei. Hoe dit werkt lees je in het hoofdstuk “Wat is slapen”.
Groeien door minder fouten
Groei van het brein en groei van het lichaam leidt tot hele mooie prestaties. Een interessant onderzoek is gedaan onder NBA basketball spelers. Want wat doet slaap of juist slaaptekort verder met onze prestaties? Stel je voor er zijn 2 teams die op hoog niveau moeten presteren maar een verschillend aantal uren slaap pakken. Er is een groep die meer dan 8 uur had geslapen en de andere juist minder dan 8 uur. Dit is onderzocht in een studie en wat bleek? De groep die meer dan 8 uur had geslapen presteerde veel beter. Namelijk 29% meer punten per minuut. Wat gebeurde er met de groep die minder dan 8 uur had geslapen? Heel opvallend was dat deze groep juist veel meer fouten maakte. Wel 45% meer! Minder slapen levert dus klaarblijkelijk meer problemen op dan goed slapen goed kan maken. [Matthew Walker, Why we sleep].