Les 4 De stappen van HEEEL

HEEL is een benaderingswijze die bestaat uit de volgende letters:

• H = Herkennen
• E = Ervaren
• E = Erkennen
• E = Expressie
• L = Loslaten.

Als we HEEEL toepassen op het eerdere voorbeeld van de moeder die met haar gezin op vakantie is in Normandië, dan zien we dat zij moppert op kinderen omdat de voortent steeds viezer wordt. En sneert ze naar haar man die deze regenachtige vakantiebestemming heeft uitgekozen. Deze negatieve gevoelens en emoties kunnen na de vakantie nog steeds aanwezig zijn en in het gedrag een andere vertaling krijgen. Bijvoorbeeld dat de moeder zich schuldig voelt door haar gemopper. En daardoor zowel haar man als haar kinderen overmatig gaat ‘pleasen’ als compensatie voor haar gedrag tijdens de vakantie. Waardoor zij opnieuw ver van zichzelf af staat en vooral gericht is op de mensen in haar omgeving.

Stel nu dat zij na de vakantie bij een coach langsgaat omdat ze het zo jammer en vervelend vindt dat zij zich zo snel stoort aan haar man en kinderen waardoor ze zich vervelend naar hen gedraagt. De coach begeleidt haar bij dit zelfonderzoek en past HEEEL toe.

Stap 1 Herkennen

Essentieel bij de HEEEL systematiek is dat iemand zijn/haar gedrag ‘herkent’. In dit geval de moeder die merkt dat ze geïrriteerd raakt, moppert en sneert. Ze herkent dit, omdat ze dit vaker doet als er iets gebeurt waar ze zich aan stoort. Ze herkent het als gedrag, gedrag van haarzelf. En dat is een belangrijke stap, want daarmee kijkt ze naar zichzelf, niet naar de mensen om haar heen. En ze herkent het als gedrag, niet als een voldongen feit of ‘als een zwaarbeladen emotionele toestand waar ze geen uitweg in ziet’.

Stap 2 Ervaren

In deze stap staat het ‘Ervaren’ door de persoon centraal. Het mooie van ons mensen is, dat wij op elk moment terug kunnen naar een eerdere ervaring en die nogmaals kunnen doorvoelen. Alsof we terug in de tijd zijn. Ook in de coaching sessie kan deze moeder teruggaan naar de situatie van de steeds vuiler wordende voortent en ervaren wat dit met haar deed en welk gedrag (mopperen, sneren) ze vervolgens vertoonde. In dit stadium van het (zelf)onderzoek kan de moeder ook nagaan waar ze dit ervaren gevoel van herkent, want ze weet dat ze dit niet voor het eerst ervaart. Bijvoorbeeld als botsing met de (onbewust) door haar moeder overgedragen normering dat het allemaal ‘spik en span’ moet zijn.  

Stap 3 Erkennen

Deze stap gaat over het ‘Erkennen’ van het gevoel dat de ervaring met zich meebrengt. Erkennen betekent: zien voor wat het is en het accepteren als onderdeel van jezelf. Het gaat er niet om dat het gevoel (in ons voorbeeld van de moeder: tekortschieten, niet goed genoeg zijn) te willen veranderen, maar juist om het er laten zijn. Omdat het er nu eenmaal is en bij deze persoon hoort. Voor velen kan dit een lastige stap zijn, omdat het ook het erkennen van de imperfectie van ons zelf is. Het accepteren dat wij niet alleen ‘goed’ zijn, maar juist ook feilbaar. En daardoor ‘perfect’.
Het erkennen leidt tot een vorm van rust en berusting. Het schept een zekere afstand van de ervaring omdat je als ‘toeschouwer’ kijkt naar wat je hebt ervaren en dit gaat erkennen als onderdeel van jezelf.

Stap 4 Loslaten

De laatste stap van HEEEL is ‘Loslaten’. Loslaten betekent hier dat je niets aan de situatie verandert maar, nadat je de ervaring erkent, deze er laat zijn en er afstand van neemt. Waardoor de moeder in ons voorbeeld na de vakantie niet gaat ‘pleasen’ maar in plaats daarvan aan zichzelf gaat werken. Om ‘door te gaan’ zonder dat  ze de ervaring verder met zich meeneemt en zichzelf daarmee belast.