Les 1 Inleiding
Naast luisteren is ‘vragen stellen’ een belangrijke competentie van een coach. Kenmerken van een coachende stijl van vragen stellen is:
- Het zijn ‘open vragen’: vragen die beginnen met wie, wat, waar, welke, wanneer en hoe.
- Ze nodigen uit tot reflectie: “Wat dacht je toen?”, of: “Waar zit voor jou de rode draad?”
- Ze zijn spiegelend: “Wat betekent het voor jou als je …?”
- Ze zijn onderzoekend: “Op welke momenten speelt dit?”
- Ze zijn doelgericht: “Welke opties kan jij bedenken?”
Bij het coachen is het gebruik van ‘open vragen’ van groot belang. Want open vragen nodigen de cliënt uit om veel informatie te geven. De cliënt ervaart ook de ruimte om dit te doen, omdat open vragen over het algemeen niet sturend zijn in een bepaalde antwoordrichting. Dit in tegenstelling tot gesloten vragen, die met ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden zijn en sturend kunnen overkomen.
Tegelijkertijd is het stellen van open vragen ook lastiger om aan te leren én om vol te houden gedurende het gesprek. Maar oefening baart kunst en je gaat, in alle gesprekken die je voert, merken hoe anders gesprekken verlopen als je meer open vragen stelt.
| De beloning van het stellen van een goede open vraag is: stilte. In de stilte gunt de cliënt zichzelf de tijd en ruimte om na te denken, om te reflecteren op zijn/haar gedrag op de beweegredenen, om te voelen wat er gevoeld wil worden, om even ‘te zijn’ in plaats van ‘te doen’. In de stilte komt de essentie van coachen het beste tot uiting. |
Zoals gesteld beginnen open vragen met wie, wat, waar, welke, wanneer en hoe. ‘Waarom’ staat niet in het rijtje vraagwoorden terwijl het eigenlijk de ultieme coachingsvraag is: “Waarom doet iemand wat hij/zij doet?”.
Waarom staat ‘Waarom’ niet in dit rijtje? Dat is, omdat het stellen van een ‘waarom’ vraag extra kwaliteiten van de coach vergt. En als je die kwaliteiten nog niet voldoende bezit, kan je dit soort vragen beter achterwege laten.
Stel je maar eens voor dat iemand jou de vraag stelt: “Waarom heb je het zo gedaan?” Deze vraag kan als een verwijt kan klinken als de onderliggende boodschap is: “Je had toch meteen kunnen zien dat het mis ging?!” Als je een vraag met ‘waarom’ begint leg je onbewust een verwijtende toon in je vraag, zelfs al probeer je het nog zo mooi te zeggen. In plaats van “Waarom heb je het zo gedaan?” kun je daarom beter vragen: “Wat was voor jou de reden om het zo te doen?”